Η αρθρίτιδα του ώμου μπορεί να διακριθεί ως πρωτοπαθής, δηλαδή άγνωστης αιτιολογίας, ή ως δευτεροπαθής, λόγω διαφόρων παθολογικών καταστάσεων, όπως είναι η μετατραυματική, η μετά από εξάρθρημα, η φλεγμονώδης και κρυσταλλική αρθροπάθεια, η οστεονέκρωση, η νευροπαθητική αρθρίτιδα (αρθροπάθεια Charcot) και η αρθροπάθεια του στροφικού πετάλου.
Πιο συγκεκριμένα, η μετατραυματική αρθρίτιδα συνήθως προκύπτει ως αποτέλεσμα ατελειών στην αρθρική επιφάνεια που δημιουργούνται μετά από ένα κάταγμα, ενώ η αρθροπάθεια μετά από εξάρθρημα προκύπτει από τις κακώσεις που υφίσταται ο αρθρικός χόνδρος ακόμα και μετά από ένα μεμονωμένο επεισόδιο εξαρθρήματος. Η αρθροπάθεια του στροφικού πετάλου αποδίδεται στην προοδευτική ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου λόγω της παρουσίας μεγάλων ή μαζικών ρήξεων οι οποίες οδηγούν στην εγγύς (προς τα άνω) μετανάστευση της βραχιονίου κεφαλής, οπότε και προσκρούει στο ακρώμιο, οδηγώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε φθορά του αρθρικού χόνδρου. Η οστεονέκρωση είναι το αποτέλεσμα της διακοπής της αιματικής ροής στη βραχιόνιο κεφαλή λόγω ενός αριθμού γνωστών τραυματικών (κατάγματα, εξαρθρήματα κλπ.) αλλά και μη τραυματικών (συστηματική λήψη κορτικοστεροειδών, αλκοολισμός, παθήσεις του οστικού μυελού κλπ.), οδηγώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε κυτταρικό θάνατο, καθίζηση του υποχονδρίου οστού και εντέλει, βλάβη και εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου. Τέλος, στις φλεγμονώδεις και τις κρυσταλλικές αρθροπάθειες η αιτία της εκφύλισης της άρθρωσης και της προοδευτικής αρθρίτιδας είναι είτε μια συστηματική αυτοάνοση νόσος (π.χ. η ρευματοειδής αρθρίτιδα), είτε η εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού ή άλλων αλάτων στις αρθρικές επιφάνειες.
Οι ασθενείς με αρθρίτιδα του ώμου συχνά παρουσιάζονται με πόνο κατά τη δραστηριότητα, ο οποίος υφίσταται με την ανάπαυση, καθώς και μειωμένη κινητικότητα του ώμου, ιδιαίτερα στην έξω στροφή. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί ακόμη να μην είναι σε θέση να απάγουν ενεργητικά τον ώμο τους, κλινικό σημείο γνωστό ως ψευδοπαράλυση, το οποίο είναι αποτέλεσμα προχωρημένης ανεπάρκειας του στροφικού πετάλου. Ο ύπνος μπορεί επίσης προοδευτικά να είναι δυσκολότερος σε αυτούς τους ασθενείς, είτε λόγω του πόνου καθ’ αυτού, είτε λόγω της δυσκολίας του ασθενούς να βρει μια αναπαυτική θέση για να κοιμηθεί. Επίσης, κατά την κίνηση της άρθρωσης, είναι δυνατόν να προκύπτει κριγμός (ακουστός ήχος από την πρόσκρουση ενδοαρθρικών δομών μεταξύ τους).
Οι απεικονιστικές εξετάσεις στην αρθρίτιδα του ώμου περιλαμβάνουν κατ’ αρχάς, μία πλήρη σειρά κοινών ακτινογραφιών, η οποία είναι συνήθως αρκετή ώστε να αναδείξει τη φθορά των αρθρικών επιφανειών αλλά και επιπρόσθετες οστικές αλλοιώσεις. Επιπλέον των ακτινογραφιών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο η αξονική όσο και η μαγνητική τομογραφία , οι οποίες με τη σειρά τους βοηθούν στην προεγχειρητική αξιολόγηση της μορφολογίας της ωμογλήνης καθώς και της κατάστασης των μυών και των τενόντων του στροφικού πετάλου αντίστοιχα.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση της γληνοβραχιόνιας αρθρίτιδας, αυτή περιλαμβάνει τόσο συντηρητικά όσο και χειρουργικά μέτρα. Η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης για την πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι συντηρητική και περιλαμβάνει τη χρήση παρακεταμόλης και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών ουσιών για τον έλεγχο του πόνου, ακολουθούμενη από φυσικοθεραπεία για τη βελτίωση του εύρους κίνησης του ώμου και της ισχύος του. Συμπληρωματικά με αυτά τα μέτρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενδαρθρικές εγχύσεις συνδυασμών τοπικού αναισθητικού και γλυκοκορτικοειδών, συνδυάζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τον άμεσο με τον μακροπρόθεσμο έλεγχο του πόνου και τη ρύθμιση των φλεγμονωδών διαδικασιών. Η δράση τους ωστόσο είναι προσωρινή. Στις περιπτώσεις όπου η αιτία της αρθρίτιδας είναι κάποιο φλεγμονώδες αίτιο, είναι απαραίτητη η εκτίμηση από ρευματολόγο, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό να τροποποιήσουν την πρόγνωση της νόσου.
Η χειρουργική θεραπεία της αρθρίτιδας του ώμου συνιστάται σε μια ποικιλία διαφορετικών τεχνικών, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν μετά από προσεκτική επιλογή ασθενών. Σε περιπτώσεις ήπιας προς μέτριας αρθρίτιδας με ελάχιστες οστικές μεταβολές, όπου τα συντηρητικά μέτρα δεν αποδείχθηκαν χρήσιμα, ο αρθροσκοπικός καθαρισμός της άρθρωσης αποτελεί μια εφικτή επιλογή για να “κερδηθεί χρόνος” πριν από μια επέμβαση αρθροπλαστικής. Στους νεότερους ασθενείς ιδιαίτερα, μπορεί να συνοδευτεί και από την αφαίρεση του υπερτροφικού αρθρικού υμένα, οστεοφύτων ή ελεύθερων ενδαρθρικών σωμάτων καθώς και θυλακοτομές, διαμορφώνοντας αυτό που είναι γνωστό ως ολοκληρωμένη αρθροσκοπική αντιμετώπιση (Comprehensive Arthroscopic Management – CAM). Ωστόσο, όταν έχουν εγκατασταθεί προχωρημένες αρθριτιδικές αλλοιώσεις, τότε η ενδεδειγμένη προσέγγιση είναι η αρθροπλαστική. Εφόσον οι μυς του στροφικού πετάλου και ο δελτοειδής παραμένουν ακέραιοι και λειτουργικοί, η προτιμώμενη τεχνική είναι αυτή της ανατομικής ολικής αρθροπλαστικής ώμου (anatomic Total Shoulder Arthroplasty – TSA), ενώ στην περίπτωση που το στροφικό πέταλο είναι ανεπαρκές, ενώ παραμένει λειτουργικός ο δελτοειδής, προτιμάται η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου (Reverse Shoulder Arthroplasty – RSA). Σε νεότερους ασθενείς και σε επιλεγμένες περιπτώσεις οστεονέκρωσης και ρευματοειδούς αρθρίτιδας με ανεπαρκές οστικό υπόβαθρο της ωμογλήνης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ημιαρθροπλαστική του ώμου. Τέλος, σε περιπτώσεις επίμονης και ανθεκτικής λοίμωξης, νευρικής παράλυσης, σημαντικής ανεπάρκειας μαλακών μορίων ή υποτροπιάζουσας αστάθειας μετά από άλλες χειρουργικές παρεμβάσεις, η μόνη εφικτή επιλογή είναι η αρθρόδεση του ώμου, μια σπάνια χρησιμοποιούμενη τεχνική, η οποία ουσιαστικά εξαλείφει την κίνηση του ώμου και ακινητοποιεί την άρθρωση σε μια κατά το δυνατόν περισσότερο λειτουργική για τον ασθενή θέση, ώστε να χρησιμοποιεί τις υπόλοιπες αρθρώσεις του άνω άκρου.
Εν κατακλείδι, παρόμοια με τις υπόλοιπες μεγάλες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος, η αρθρίτιδα του ώμου είναι μια επώδυνη και περιοριστική πάθηση, η οποία πλήττει αρκετούς ανθρώπους. Παρότι ποικίλες αιτίες μπορεί να οδηγήσουν σε αυτήν, δεν είναι τόσο συχνή όσο η αρθρίτιδα του γόνατος ή του ισχίου. Παρόλα αυτά, η διάγνωση της είναι σχετικά απλή, ενώ οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τόσο μη επεμβατικές όσο και επεμβατικές λύσεις, η καταλληλότερη μεταξύ των οποίων θα πρέπει να επιλεγεί με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς.
να σε καθοδηγήσει σχετικά με τη πάθηση σου, για να επιλέξεις την καλύτερη δυνατή αντιμετώπισή της.
